سیاست ها و فرایندهاى ارتقاى اعضاى هیأت علمى در دانشگاه هاى منتخب جهان

نظام ارتقای اعضای هیأت علمی را می‌توان فرایندی کیفی و کارشناسی در نظر گرفت که با اتخاذ رویکردها و معیارهای غنی و مستحکم، زمینة تحول بنیادین در فعالیت‌های اعضای هیأت علمی را فراهم می‌کند. بازنگری نظام ارتقا به‌گونه‌ای که به معنای واقعی باعث ارتقای دانشگاه و جامعه و حرکت به سوی اهداف متعالی باشد، نیازمند بازنگری اساسی در سیاست‌ها و فرایندهای شکل‌دهندۀ این نظام است. با طرح چنین دیدگاهی این پرسش مطرح می‌شود که برای عملی‌شدن این دیدگاه‌‌ها و اتخاذ رویکردهای متفاوت، چه سازوکارهای اجرایی مورد نیاز است؟ مقالۀ حاضر سعی دارد برای دادن پاسخی مناسب به این پرسش، با نگاهی تطبیقی به بررسی فرایندهای اجرایی ارتقا در دانشگاه‌های کمبریج (انگلستان)، بریتیش کلمبیا (کانادا)، هاروارد (آمریکا)، ملبورن (استرالیا)، ایندراپراستا (هند) و کیپ‌تون (آفریقای جنوبی) بپردازد. مسائل مورد بررسی عبارتند از: اهداف کلان تعیین‌شده برای فرایند ارتقا، فرایند تقاضای ارتقا، مراجع تصمیم‌گیری در سطوح مختلف، انواع مستندات مورد بررسی و فرایند بررسی تقاضاهای ارتقا و ارزیابی مستندات. یافته‌های حاصل از مطالعۀ اسناد شش دانشگاه بر اساس این زمینه‌های موضوعی در کنار نگاهی به آیین‌نامۀ ارتقای اعضای هیأت علمی دانشگاه‌های کشورمان مبنای طرح برخی دغدغه‌ها و ارائۀ پیشنهادهایی دربارۀ بخش‌های مختلف فرایند ارتقا در نظام آموزش عالی کشور در این مقاله قرار می‌گیرد. هرچند اقتباس مستقیم فرایندهای مورد بحث بدون توجه به ویژگی‌های عام فرهنگی و اجتماعی و ویژگی‌های خاص نظام آموزش عالی کشورمان مطلوب و در اصل امکان‌پذیر نیست، اما توجه به این فرایند‌ها افق‌های جدیدی را پیش‌روی دست‌اندرکاران و برنامه‌ریزان نظام ارتقای اعضای هیأت علمی و سیاستگذاران آموزش عالی کشور می‌گشاید و دیدگاه‌های نوینی را برای ایجاد تحول مطلوب ارائه می‌کند.